Pisanje i razvoj grafomotorike u prve tri godine
Pisanje je složena aktivnost u kojoj učestvuje veliki broj mišića ruke, šake i prstiju kojima upravlja mozak. Razvoj grafomotorne sposobnosti počinje vrlo rano, ali se smetnje mogu uočiti već u 18. mesecu života deteta, ali se najčešće primeti tek sa polaskom u školu. Razvojem vizuo-motorne kontrole koja se vremenom automatizuje i pisanje postaje automatska radnja i zato je veoma važno voditi računa da dete ne usvoji patološki oblik pisanja. Fina motorika je od suštinskog značaja za pisanje tako da je važno stimulisati njen razvoj mnogo pre polaska u školu.
Ako se problemi u razvoju motorike ne prepoznaju na vreme dete počinje da zaostaje u fizičkom razvoju, a zatim i u intelektualnom jer su motorne veštine usko povezane sa razvojem kore velikog mozga.
Da bi dete razvilo sve funkcije šake potrebno je da ima i odgovarajuću stimulaciju putem igre i igračaka. Aktivnosti koje mu u tome mogu pomoći su:
- hvatanje zvečki;
- hvatanje različitih oblika koji su okačeni iznad glave;
- držanje kocke, premeštanje iz ruke u ruku;
- listanje slikovnica;
- maženje lutke, mede;
- kotrljanje, bacanje i hvatanje lopte;
- ubacivanje različitih oblika u odgovarajuće otvore;
- ubacivanje igračaka u kutiju;
- pokazivanje na sebi a kasnije na mami, lutki, medi oko, nos, usta, uši, kosu, ruke, noge, pupak…;
- držanje kašike i pokušaj samostalnog hranjenja;
- povlačenje igračke na uzici;
- šaranje olovkom po papiru;
- samostalno držanje čaše iz koje pije vodu;
- svlačenje i oblačenje odeće i obuće;
- stavljanje poklopca na kutiju;
- otvaranje i zatvaranje flaše;
- navijanje igračke;
- stavljanje sitnih predmeta (zrna pasulja, kukuruza, pirinča) u flašicu uz oprez i obavezno prisustvo odraslih;
- nizanje perli, makarona, raznobojnih isečenih slamki;
- cepkanje papira;
- mešanje testa, plastelina;
- slaganje bockalica uz oprez;
- otkopčavanje i zakopčavanje dugmića;
- pritiskanje dirki na instrumentu;
- igrice za diferencijaciju prstića tapkanjem uz određene pesmice.
Pored toga što ove aktivnosti doprinose razvoju grube i fine motorike, razvoju vizuo-motorne koordinacije, orijentacije u prostoru, usvajanje telesne šeme, one doprinose i razvoju usmeravanja i održavanja pažnje i koncentracije deteta. Izostanak nekih od veština ili nepotpuna razvijenost grube i fine motorike vrlo često je uzrok problema u pisanju deteta koje je pošlo u školu.
Važno!!! Svakodnevna, višečasovna upotreba računara deci uskraćuje razvoj punog potencijala ruke i šake, ono sve manje piše i crta rukom. Pored fizičke neaktivnosti i nepravilnog držanja tela dete ono kasnije može imati i smetnje u pisanju.
